ตั๋วเงินเป็นตราสารชนิดหนึ่งที่ผู้ออกตั๋วเงินผูกพันตนต่อผู้ทรงสิทธิในตั๋วเงินว่า
ตนจะชำระเงินตามตั๋วนั้น
หรือตามคำสั่งที่ได้ระบุไว้ภายในตั๋วให้บุคคลอื่นใช้เงินแทนตน
และจะรับผิดหากไม่มีการชำระเงินตามตราสารที่ผูกพันตนไว้
ลักษณะของตั๋วเงิน
เป็นตราสารที่ต้องประกอบไปด้วยรายการต่างๆ
ตามที่กฎมายกำหนด หากไม่ครบถ้วนก็ถือว่าไม่สมบรูณ์เป็นตั๋วเงิน
ตั๋วเงินเป็นตราสารเปลี่ยนมือ(Negotiable instrument)
ศาสตราจารย์จิตติ ติงศภัทย์ ได้ให้ความหมาย สำหรับ ตราสารเปลื่ยนมือ”เป็นเอกสารอันเป็นหลักฐานแห่งหนี้
ซึ้งเพียงแต่ส่งมอบเอกสารให้แก่กันอาจโอนกรรมสิทธิ์แห่งเอกสารนั้นไปยังผู้อื่นได้โดยชอบด้วยกฎหมาย
จึงทำให้ผู้รับโอนมีสิทธิยึดถือเอกสารและบังคับตามนั้นโดยไม่คำถึงเหตุบกพร่องในสิทธิของผู้โอน
ลักษณะของตราสาร
สามารถแบ่งได้หลายประเภทขึ้นอยู่กับว่าวิธีการในการจำแนกประเภทของตราสารเหล่านั้น
เช่น จำแนกตามลักษณะแห่งการชำระหนี้ตามตราสารอาจแบ่งได้ 3 ประเภท
1.ตราสารที่ต้องชำระหนี้เฉพาะเจาะจง
2.ตราสารชนิดที่จะต้องชำระหนี้ตามเขาสั่ง
3.ตราสารที่จะต้องชำระหนี้แก่ผู้ถือ
หากแยกจำแนกตามลักษณะของความสามารถในการเปลี่ยนมือ
สามารถแบ่งได้เป็นสองประเภท
1.ตราสารเปลี่ยนมือ เช่น ตั๋วแลกเงิน (Bill of Exchange) ตั๋วสัญญาใช้เงิน (promissory note) เช็ค (cheque) เป็นต้น
2.ตราสารไม่เปลี่ยนมือ เช่น ใบตราส่ง (Bill of landing)
ประเภทของตั๋วเงิน
ตั๋วแลกเงิน
คือหนังสือตราสารซึ่งบุคคลหนึ่งเรียกว่าผู้จ่าย
สั่งบุคคลอีกคนหนึ่งเรียกว่าผู้จ่าย ให้ใช้เงินจำนวนหนึ่งแก่บุคคลอีกคนหนึ่งซึ่งเรียกว่าผู้รั[
ตั๋วแลกเงินต้องมีรายการดังต่อไปนี้
1.คำบอกชื่อว่าเป็นตั๋วแลกเงิน
2.คำสั่งอันปราศจากเงื่อนไข ให้จ่ายเงินเป็นจำนวนที่แน่นอน
3.ชื่อหรือยี่ห้อผู้จ่าย
4.วันถึงกำหนดใช้เงิน
5.สถานที่ใช้เงิน
6.ชื่อหรือยี่ห้อผู้รับเงิน
หรือคำจดแจ้งว่าให้ใช้เงินแก่ผู้ถือ
7.วันและสถานที่ออกตั๋ว
8.ลายมือชื่อผู้สั่งจ่าย
ตั๋วสัญญาใช้เงิน
คือหนังสือตราสารซึ่งบุคคลหนึ่งเรียกว่าผู้ออกตั๋วให้คำมั่นสัญญาว่าจะใช้เงินจำนวนหนึ่งให้แก่บุคคลอีกคนหนึ่งหรือใช้ให้ตามคำสั่งของบุคคลอีกคนหนึ่งเรียกว่าผู้รับเงิน
ตั๋วสัญญาใช้เงินต้องมีคำสั่งดังกล่าวต่อไปนี้
1.คำบอกชื่อว่าเป็นตั๋วสัญญาใช้เงิน
2.คำสั่งอันปราศจากเงื่อนไข ให้จ่ายเงินเป็นจำนวนที่แน่นอน
3.วันถึงกำหนดใช้เงิน
4.สถานที่ใช้เงิน
5.ชื่อหรือยี่ห้อผู้รับเงิน
6.วันและสถานที่ออกตั๋วสัญญาใช้เงิน
7.ลายมือชื่อผู้สั่งจ่าย
เช็ค
คือหนังสือตราสารซึ่งบุคคลหนึ่งเรียกว่าผู้สั่งจ่ายสั่งธนาคารให้ใช้เงินจำนวนหนึ่งเมื่อทวงถามให้แก่บุคคลอีกคนหนึ่ง
อันเรียกว่าผู้รับเงิน
เช็คต้องมีรายการดังต่อไปนี้
1.คำบอกชื่อว่าเป็นเช็ค
2.คำสั่งอันปราศจากเงื่อนไข ให้จ่ายเงินเป็นจำนวนที่แน่นอน
3.ชื่อหรือยี่ห้อและสำนักงานของธนาคาร
4.ชื่อหรือยี่ห้อของผู้รับเงิน
หรือคำจดแจ้งว่าให้ใช้เงินแก่ผู้ถือ
5.สถานที่ใช้เงิน
6.วันและสถานที่ออกตั๋ว
7.ลายมือชื่อผู้สั่งจ่าย
เนื่องจากคู่สัญญาผู้ลงรายมือชื่อในตั๋วเงินจะต้องผูกพันรับผิดตามข้อความที่ปรากฏในตั๋วเงินดังที่บัญญัติไว้ตามมาตรา
900 วรรคหนึ่ง ดังนั้น ในการกำหนดลักษณะ เนื้อหา และข้อความที่จะประกอบขึ้นเป็นตราสารนั้นจึงมีความสำคัญโดยจะต้องเป็นไปตามที่กฎหมายกำหนดไว้
ทั้งนี้เพื่อให้คู่สัญญาในตราสารได้รับรู้ถึงสิทธิหน้าที่ตามตั๋วเงิน ตั๋วเงินนั้น
เป็นตราสารที่สามารถเปลี่ยนมือ(negotiable instrument)ซึ่งสามารถโอนกันได้สะดวก การที่คู่สัญญาสามารถจะเขียนข้อความใดๆลงไปในตั๋วก็ได้นั้นย่อมทำให้ตั๋วเงินนั้นขาดความชัดเจนในสิทธิและหน้าที่ตั๋วเงินนำไปสู่การไม่น่าเชื่อถือของตั๋วเงินและอุปสรรคต่อการใช้ประโยชน์ตามตั๋ว
ดังนั้น จึงเกิดหลัก ข้อความที่จะเขียนลงในตั๋วจะมีผลก็แต่เฉพาะข้อความที่กฎหมายอนุญาตให้เขียนไว้เท่านั้น
